ks. Matulewicza do jej „ojców i załoz˙ycieli”184. Przyznaje, z˙e w pracach nad reforma˛ rolna˛ opierał sie˛ na jego teks´cie Chrzes´cijan´ska teoria prawa własnos´ci”185. Z kursami wia˛z˙e sie˛ sprawa zakonów. Ksie˛z˙a Litwini prosili ks. Matulewicza, z˙eby zaja˛ł sie˛ nia˛. O odrodzeniu zakonów na Litwie mys´lał od dawna186. Obiecał, z˙e poruszy te˛ kwestie˛ na spotkaniu w Kownie187. Prawdopodobnie w zamknie˛tym gronie rozmawiano na ten temat w czasie kursów. 8 lipca 1909 roku 54 najwybitniejszych ksie˛z˙y z całej Litwy wystosowało memoriał do niektórych przełoz˙onych zakonów pracuja˛cych na Litwie. Ks. Matulewicz otrzymał tekst wysłany do Zgromadzenia Sióstr Posłanniczek Serca Jezusa, z którymi był zwia˛zany. Ksie˛z˙a stwierdzaja˛ w nim potrzebe˛, a nawet koniecznos´c´ istnienia zakonów dla Kos´cioła litewskiego. Wprawdzie pracuja˛ na Litwie zakonnice – zaznaczaja˛ – ale ich praca jest zwia˛zana z polonizacja˛. Z˙ a˛daja˛ powrotu Litwinek z Warszawy do ojczyzny i utworzenia całkowicie autonomicznej prowincji litewskiej sióstr posłanniczek188. W przeciwnym razie groz˙a˛ bojkotem istnieja˛cych klasztorów189. Ks. Matulewicz w bardzo obszernym lis´cie okólnym poddał tekst ksie˛z˙y litewskich druzgoca˛cej krytyce. Nie kwestionuja˛c idei rozwoju i odrodzenia zakonów, wykazał, z˙e memoriał jest napisany nielogicznie, jest sprzeczny z prawem kanonicznym i nie uwzle˛dnia realiów. Podkres´lił, z˙e godzi zwłaszcza w uniwersalny charakter zakonów. W sumie memoriał uznał za szkodliwy190. Sam pomagał zorganizowac´ sie˛ siostrom posłanniczkom w Warszawie, na Litwie wspomagał ich klasztor i szkołe˛ w Abelach (Obeliai)191, a przede wszystkim pracował juz˙ nad odrodzeniem Zakonu Marianów. 79 184 AJM, s. 159. 185 Tamz˙e s. 160. 186 LL, s. 269-270. 187 LL, s. 264, list do A. Dambrauskasa, [20 XII 1907]; tamz˙e, s. 51-52, list do P.Bucˇysa, 16 VII 1909. 188 LL, s. 488-490. 189 LL, s. 53, 55, 59. 190 LL, s. 479-488, list do N. Raštutisa, 7 IX 1909. 191 LL, s. 52.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjI2Mw==