generalnym został ks. Matulewicz. Pisza˛c list 24 paz´dziernika 1906 roku na firmowym papierze z piecza˛tka˛ Sekretariatu Głównego, podpisał sie˛ jako „sekretarz generalny”107. Równiez˙ z okazji uroczystos´ci poz˙egnalnej ks. Matulewicza 22 czerwca 1907 roku, kronikarz zanotował w organie Stowarzyszenia: „Ogólny wesoły nastrój zebranych byłby sie˛ utrzymał do kon´ca, gdyby nie wiadomos´c´ udzielona ogółowi, z˙e nasz sekretarz generalny ks. J. Matulewicz wkrótce opus´ci nasze Stowarzyszenie udaja˛c sie˛ do Petersburga na stanowisko profesora Akademii. Mowa zatem ks. J. Matulewicza, która była poz˙egnalna˛, zasmuciła zebranych. Przemawiał tez˙ i p. Gdyk, dzie˛kuja˛c ks. J. Matulewiczowi za jego prace˛ dla Stowarzyszenia”108. Tadeusz Błaz˙ejewicz wspomina: „Ks. Matulewicz wygłaszał odczyty, pogadanki w Sekretariacie Stowarzyszenia dla członków zarza˛du kół, których Warszawa liczyła juz˙ przeszło 20. Prowadził je do chwili wyjazdu z Warszawy do Petersburga na stanowisko profesora socjologii, gdzie 13 wrzes´nia 1907 roku rozpocza˛ł wykłady”109. Sam ks. Matulewicz pisze, z˙e w Stowarzyszeniu miał wykłady z socjologii110. Od marca do 15 wrzes´nia 1906 roku wychodził tygodnik „Towarzysz Pracy”. Był to obok „Robotnika Polskiego” organ Stowarzyszenia. Redagował go ks. Matulewicz, a jako wydawca figurował ks. Henryk Przez´dziecki. W sumie ukazało sie˛ 25 numerów. W zbiorach, wprawdzie niekompletnych, nie znalazłem ani jednego artykułu podpisanego przez redaktora naczelnego, chociaz˙, jak pisze autor jego bibliografii, opieraja˛c sie˛ zapewne na informacjach ks. Bucˇysa, niekiedy sam jeden zapełniał cały numer111. Z redagowaniem „Towarzysza Pracy” zwia˛zany jest incydent, który zawaz˙ył na z˙yciu ks. Matulewicza, dlatego przytocze˛ obszerna˛ jego relacje˛: „Z wielka˛ gorliwos´cia˛ rzuciłem sie˛ w wir walki i pracy. Wypadło mi redagowac´ gazete˛. Pracowałem całymi dniami, a czasem i nocami. 67 107 Archiwum Ksie˛z˙y Zmartwychwstan´ców, Rzym, nr 43766. 108 Puszczyk, Chwila biez˙a˛ca , „Pracownik Polski” 1907 nr 26, s. 4; R. Bender chyba podaje błe˛dna˛ informacje˛, z˙e Sekretariat Główny został ustanowiony na II zjez´dzie (9-10 I 1907) i z˙e sekretarzami zostali ks. Franciszek Ga˛siorowski i Ludwik Gdyk (Społeczne..., dz. cyt., s. 81). 109 Cyt. za: B. Załuski, Postac´..., dz. cyt., w: Wspomnienia s. 106. 110 LL, s. 189, list do Fr. Bucˇysa, 27 X 1924. 111 AJM, s. 289.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjI2Mw==