na ten temat: „Było to podczas pierwszego roku rewolucji rosyjskiej. Ludzie, a zwłaszcza robotnicy, byli podburzeni przeciwko ksie˛z˙om i Kos´ciołowi, nawet nie moz˙na było publicznie wymieniac´ słowa «katolicki». Pragna˛c choc´ troche˛ odeprzec´ nieche˛tna˛ agitacje˛ wobec wiary, uradzilis´my załoz˙yc´ stowarzyszenie robotników. Ledwo odwaz˙ono sie˛ dac´ nazwe˛ «chrzes´cijan´skie». Gdy zaproponowałem, by było to stowarzyszenie katolickie, odpowiedziano mi, z˙e ta instytucja juz˙ zbankrutowała i z˙e taka nazwa be˛dzie przeszkadzała w pracy, a wie˛c ledwo zdobyto sie˛ na nazwe˛ chrzes´cijan´skie”103. Ks. Matulewicz w tej sprawie był zgodny z ks. Włodzimierzem Jakowskim z Cze˛stochowy104. Według ustawy, „Stowarzyszenie Robotników Chrzes´cijan´skich ma na celu podniesienie stanu robotniczego pod wzgle˛dem religijno-moralnym, umysłowym i narodowym” (par. 1). Dla urzeczywistnienia tego celu ma prawo: urza˛dzania stałych zebran´, na których be˛da˛ wygłaszane pouczaja˛ce wykłady z dziedziny ogólnej wiedzy, jak: historia, geografia, i prowadzone pogawe˛dki o kwestiach dotycza˛cych interesu stanu robotniczego; urza˛dzanie zabaw i rozrywek; zakładanie bibliotek i czytelni; udzielanie bezpłatnie porad prawnych i lekarskich (par. 4). Na czele Stowarzyszenia stoi zarza˛d główny, składaja˛cy sie˛ z 12 członków i ksie˛dza patrona (par. 19). Pracownik sekretariatu Tadeusz Błaz˙ejewicz podkres´la, z˙e „Kompetencje ks. patrona ograniczaja˛ sie˛ tylko do spraw wiary i moralnos´ci. Statut nacechowany był duchem na wskros´ demokratycznym, dawał szeroka˛ podstawe˛ samodzielnej pracy organizacjom robotniczym i moz˙nos´c´ wyrobienia społeczno-obywatelskiego”105. Członkowie zarza˛du wybieraja˛ spos´ród siebie przewodnicza˛cego, zaste˛pce˛, dwóch sekretarzy i skarbnika (par. 20). 5 wrzes´nia 1906 roku na posiedzeniu zarza˛du głównego uchwalono utworzenie Sekretariatu Głównego, który posiadał sekcje: informacyjna˛, prawna˛, redakcyjna˛, biblioteczna˛, odczytowa˛, zawodowa˛ oraz sekcje˛ od urza˛dzania zabaw, wycieczek itp.106. Przypuszczalnie, sekretarzem 66 103 LL, s. 188, list do Fr. Bucˇysa, 27 X 1924. 104 R. Bender, Społeczne..., dz. cyt., s. 76, 89. 105 Cyt. za : B. Załuski, Postac´..., dz. cyt., w: Wspomnienia, s. 105. 106 Utworzenie Sekretariatu Głównego Stowarzyszenia Robotników Chrzes´cijan´skich, „Towarzysz Pracy” 1906 nr 25, s. 7.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjI2Mw==