przez to osia˛gne˛li, gdyz˙ Kapituła na wikariusza kapitulnego wybrała prałata Jan Hanusowicza, Polaka. Poczynania Niemców ogromnie zantagonizowały społeczen´stwo wilen´skie. Prałat Michalkiewicz przez Polaków został uznany za bohatera. Natomiast wokół ks. Matulewicza, który miał przybyc´ do Wilna cztery miesia˛ce póz´niej, wytworzyły wroga˛ atmosfere˛. Sa˛dzono, z˙e jest kandydatem strony litewsko-niemieckiej i z˙e został narzucony Wilnu w wyniku nieprzychylnych Polakom poczynan´ niemieckich. W celu rozwia˛zania kłopotliwej sytuacji zaste˛pca wodza naczelnego Wschodnich Sił Zbrojnych ksia˛z˙e Waldersee 28 czerwca 1918 roku zwrócił sie˛ do prezydenta Taryby A. Smetony z apelem o szybkie ustalenie realnego kandydata do Wilna, ze swej strony proponuja˛c ks. Olšauskisa i ks. Matulewicza67. Po tym apelu Litwini zacze˛li bliz˙ej przygla˛dac´ sie˛ Matulewiczowi. Do jego klasztoru w Mariampolu przybyli dwaj członkowie Taryby: ks. Alfonsas Petrulis i ks. Juozas Purickis, aby sie˛ przekonac´, czy on zachował narodowos´c´ litewska˛68. 9 sierpnia 1918 roku prezydent Smetona powiadomił wodza naczelnego Wschodnich Sił Zbrojnych, z˙e Taryba zdecydowała jeszcze raz przedstawic´ ks. Olšauskisa oraz ks. Matulewicza i z˙e powiadomił delegatów litewskich w Berlinie: Purickisa i Voldemarasa, aby poczynili stosowne kroki u nuncjusza w Monachium i w innych os´rodkach69. Ks. Purickis juz˙ 10 sierpnia poinformował o tym niemieckiego opiekuna Litwinów Matthiasa Erzbergera. W rozmowie ustalili, z˙e kandydatura ks. Olšauskisa nie ma z˙adnych szans, dlatego Purickis w imieniu Taryby przedstawił kandydature˛ ks. Vladasa Mironasa i ja˛ poparł, a gdyby on nie uzyskał aprobaty Stolicy Apostolskiej, to w ostatecznos´ci proponował ks. Matulewicza. Tego samego dnia Erzberger przedstawił te ustalenia nuncjuszowi Pacellemu70. Nuncjusz odpowiedział mu, z˙e ks. Mironas nie jest znany ani jemu, ani Rzymowi, natomiast z nominacja˛ ks. Matulewicza nie be˛dzie z˙ad149 67 Stolica, s. 72-73, pismo zaste˛pcy komendanta niemieckich sił wschodnich Waldersee do A. Smetony, 28 VI 1918. 68 Journal, s. 147. 69 Stolica, s. 74, pismo A. Smetony do komendanta niemieckich sił wschodnich, 9 VIII 1918. 70 Tamz˙e, s. 75-76, pismo Matthiasa Erzbergera do E. Pacellego, 10 VIII 1918.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjI2Mw==