Strone˛ polska˛ reprezentowali biskupi, s´rodowisko wilen´skie – zarówno duchowne, jak i s´wieckie – oraz doradcy w sprawach Kos´cioła polskiego przy Stolicy Apostolskiej: patriarcha antiochen´ski Władysław Zaleski i prałat Kazimierz Skirmunt. Natomiast od strony politycznej – ksia˛z˙e˛ Janusz Radziwiłł, kierownik polityki zagranicznej Rady Regencyjnej. Nie bez znaczenia był głos ludzi postronnych, zwłaszcza o. Alberta Weissa, dominikanina, profesora ks. Matulewicza z Uniwersytetu we Fryburgu. Jes´li zas´ idzie o Stolice˛ Apostolska˛ sprawa obsadzenia stolicy biskupiej w Wilnie koncentrowała sie˛ w re˛kach sekretarza stanu kardynała Pietro Gasparriego. Współpracowało z nim kilka placówek dyplomatycznych: Nuncjatura w Monachium, z nuncjuszem Eugenio Pacellim na czele; tymczasowy reprezentant Stolicy Apostolskiej w Szwajcarii w Bernie, którym był Francesco Marchetti Selvaggiani, a naste˛pnie Luigi Maglione; i od maja 1918 roku wizytator apostolski Polski w Warszawie Achille Ratti. Zarówno polityczni przedstawiciele Litwinów, jak i okupacyjne władze niemieckie, da˛z˙a˛c do obsadzenia Wilna własnym kandydatem, byli niezadowoleni z działalnos´ci administratora apostolskiego prałata Kazimierza Michalkiewicza, który szczególnie naraził sie˛ im, podpisuja˛c 24 maja 1917 roku wraz z innymi Polakami z Wilna tzw. memoriał 44 skierowany do kanclerza Rzeszy Theobalda Bethmann-Hollwegga i opowiadaja˛c sie˛ za poła˛czeniem Litwy z Polska˛ na zasadzie autonomii15. Zarówno nuncjature˛ w Monachium, jak i przedstawicielstwo w Bernie, a nawet Kurie˛ Rzymska˛, Litwini i Niemcy zasypywali licznymi oskarz˙eniami pod adresem prałata Michalkiewicza, domagaja˛c sie˛ jego odwołania16. W tej sytuacji Stolica Apostolska wysune˛ła koncepcje˛, aby do Wilna wrócił bp Edward Ropp, dawny ordynariusz wilen´ski. Kandydature˛ bp. Roppa Niemcy zdecydowanie odrzucili „jako zbyt wojowniczego na polu politycznym”17. Rzym nie obstawał przy tej propozycji i 25 lipca 1917 roku papiez˙ mianował Roppa arcybiskupem mohylewskim. 139 15 ASV, ANM 344, rub. 3535, tekst memoriału w tłumaczeniu na je˛zyk włoski, 25 V 1917. 16 Diocesi di Vilna, aprile 1918, s. 12-15, [druk wewne˛trzny], ACNEE, Russia 518, prot. 59784.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjI2Mw==