Blogoslawiony Jerzy Matulewicz

leceniem ods´piewania uroczystego Te Deum83. Sam w najbliz˙sza˛ niedziele˛, 18 kwietnia, celebrował z tej racji uroczysta˛ Msze˛ s´w., podczs której kazanie wygłosił bp Bandurski84. Pomimo widocznych objawów stabilizacji bp Matulewicz nie uwaz˙ał istnieja˛cych układów politycznych za trwałe. 22 kwietnia 1924 roku pisał do kardynała Gasparriego: „Sytuacja polityczna tego regionu, niezalez˙nie od tego co sie˛ mówi i pisze, nie jest jeszcze pewna i ostateczna. Sami Polacy mówia˛, z˙e w istnieja˛cych warunkach ekonomiczny byt regionu i jego rozwój sa˛ trudne. Aby kraj mógł sie˛ rozwijac´, konieczny jest z jednej strony doste˛p do Morza Bałtyckiego, co nie moz˙e sie˛ stac´ bez pokonania Litwy, a z drugiej strony, aby jego granice sie˛gały az˙ do Niemna. Litwa zas´ nie przestaje walczyc´ o prawa do miasta i Wilen´szczyzny i pozostaje z Polska˛ jakby w stanie wojny. Rosja zas´ utworzyła republike˛ białoruska˛ i ukrain´ska˛ i przez nie spodziewa sie˛ odzyskac´ pozostaja˛ce pod władza˛ regionu ziemie zamieszkane przez Białorusinów i Ukrain´ców, i tylko oczekuje okazji i stosownej chwili. Co zas´ dotyczy samych mieszkan´ców tych okolic, prawosławni Białorusini i Ukrain´cy bardzo wrogo odnosza˛ sie˛ do rza˛du polskiego, podobnie Litwini i prawie wszyscy Z˙ydzi. Nawet katolicy Białorusini nie sa˛ zadowoleni. Ogólnie biora˛c, prawie przez wszystkich istnieja˛cy stan jest uwaz˙any za tymczasowy i przejs´ciowy. Prawie wszyscy uwaz˙aja˛, z˙e Rosja, odzyskawszy siły, moz˙e na nowo ten region odzyskac´. Przeto w tych warunkach z˙yje sie˛ w oczekiwaniu przyszłej wojny i nowego porza˛dku”85. Gdy Biskup podzielił sie˛ swoimi niepokojami z jednym z wyz˙szych duchownych, natychmiast dowiedział sie˛ o tym delegat rza˛du Walery Roman, który nie omieszkał złoz˙yc´ stosownego doniesienia do Ministerstwa Wyznan´ Religijnych86. Dzis´, po dos´wiadczeniach ostatniej wojny i ich naste˛pstwach, te obawy przyjmujemy ze spokojem, podziwiaja˛c dalekowzrocznos´c´ ich Autora. Pomimo zachowywania dystansu do istnieja˛cych układów politycznych bp Matulewicz był lojalny w stosunku do prawowitych władz. 182 83 „Dziennik Wilen´ski” 1923, nr 63, s. 5. 84 Tamz˙e, nr 63, s. 2; nr 64, s. 2. 85 Litterae, s. 114-115, list do P. Gasparriego, 22 IV 1924. 86 AAN, MWRiOP 422, k. 89, raport W. Romana do MWRiOP, 19 V 1923.

RkJQdWJsaXNoZXIy MjI2Mw==